خشونت علیه زنان شاید از شرم‌آورترین و متداول‌ترین موارد نقض حقوق بشر باشد که نه حدومرز جغرافیایی و فرهنگی دارد و نه فقیر و غنی می‌شناسد و تا وقتی شاهد ادامه آن باشیم، نمی‌توانیم ادعا کنیم که در راه رسیدن به برابری، توسعه و صلح، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده‌ایم.

                                                                                               کوفی عنان

حقوق بشر بر پایه اصل برابری و عدم تبعیض استوار است. بر اساس حقوق بین‌الملل، کشورها موظف‌اند از رعایت حقوق بشر در مورد همه افراد ــ بدون استثناء‌ــ حمایت کنند.

فعالان حقوق زنان نشان دادند که خشونت علیه زنان نقض حقوق بشر محسوب می‌شود و این‌یکی از مهم‌ترین دستاوردهای آنان بود، همین امر سبب شد تا خشونت علیه زنان از حوزه‌ی خصوصی به حوزه‌ی عمومی وارد شود؛ به عبارتی دولت‌ها موظف شدند تا در قبال آن اقدام کنند. ارتقاء استانداردهای حقوق بشر در سطوح بین‌المللی و منطقه‌ای به‌صورت موازی موجب تقویت مسئولیت‌پذیری دولت‌ها شد.

بر اساس معیارهای حقوق بشر، تعهدات دولت‌ها برای ارتقاء حقوق زنان و حمایت از آن‌ها، طبق موازین حقوق بین‌الملل تعیین شده است. در قوانین سازوکارهایی برای الزام به پاسخگویی دولت‌هایی که نقض تعهد کرده‌اند، پیش‌بینی شده است.

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های حقوق بشر، اصل جهانی بودن آن است. همه انسان‌ها به سبب انسان بودنشان دارای حقوقی برابرند.

چهار اصل مقدماتی زیر، اساس مطالبات حقوقی زنان را برای کسب برابری و رفع تبعیض شکل می‌دهد:

۱- حقوق بشر جهانی است؛ این حقوق به همه افراد به‌طور یکسان تعلق دارد.

۲- حقوق بشر غیرقابل تفکیک است؛ هیچ حقی بر دیگری برتری ندارد. مفاد این حقوق از ارزشی برابر و ضرورتی یکسان برخوردار است؛ به‌عبارت‌دیگر آن‌ها جدایی‌ناپذیرند.

۳- حقوق بشر را نباید نادیده گرفت یا ملغی کرد. تلاش برای تأمین آن‌ها ممکن است فقط در شرایط خاص و به‌صورت موقت محدود شود.

۴- حقوق بشر لازم و ملزوم هم هستند، ازاین‌رو حمایت از حقوق بشر و پیشبرد هر یک از آن‌ها، پرداختن به بقیه را نیز می‌طلبد.

اعلامیه جهانی حقوق بشر

اعلامیه مجمع عمومی سازمان ملل (منتشره در سال ۱۹۴۸) هنوز هم‌، پایه و اساس نظام حقوق بشر را تشکیل می‌دهد. در این اعلامیه تصریح شده است که افراد باید بدون استثناء از مزایای حقوق بشر بهره‌مند شوند. تأکید منشور سازمان ملل بر اصل برابری حقوقی زن و مرد است.

بااین‌وجود، عملاً «دیدگاه جنسیتی» موجب نادیده گرفتن نقض آشکار حقوق زنان می‌شود و تبعیض بنیادی علیه زنان مورد اعتراض قرار نمی‌گیرد.

کنوانسیون رفع همه اشکالِ تبعیض علیه زنان (CEDAW)

حکمِ مبسوطِ تأمین برابری زن و مرد و جلوگیری از تبعیض علیه زنان در کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان تشریح شده است. در توصیه‌نامه‌ای که کمیته اجرایی کنوانسیون در ۱۹۹۲ صادر نمود، «خشونت علیه زنان» یکی از انواع تبعیض محسوب شده است. این کنوانسیون به‌صراحت از کشورها می‌خواهد، تدابیر لازم را برای رفع تبعیض و خشونت علیه زنان توسط هر شخص، سازمان یا مؤسسه‌ای، بکار گیرند و تأکید می‌کند: دولت‌ها موظف هستند از نقض حقوق زنان به‌وسیله هر عاملی جلوگیری و برای متخلفین مجازات و غرامت تعیین کنند.

ژنو، سازمان ملل متحد، کمسیون حقوق بشر ۱۴ مارس تا ۲۲ آوریل ۲۰۰۵

در شصت‌ویکمین کمسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد، امکانات لازم برای فعالیت شبکه‌ای تشکل‌های غیردولت NGO ها و مدافعین حقوق بشر از سرتاسر جهان فراهم آمد تا آن‌ها بتوانند با یکدیگر به تبادل‌نظر بپردازند و دغدغه‌های خود را بیان کنند. مرکز جهانی  (Global Center)، نهادی مستقل در کمسیون است که به فعالیت‌ها و پیشبرد اهداف خود در حوزه‌هایی که با اهداف و برنامه‌های این نهاد همسویی دارد، ادامه می‌دهد.

امسال این مرکز گفتگوی خود را درزمینهٔ روند اصلاحات در کمسیون با جدیت پی گرفت و حمایت خود را از بیانیه فراهمایی تشکل‌های غیردولتی (CONGO) اعلام کرد در این بیانیه اصولِ تأییدشده فعلی و نیز اصلاحات مورد نظر کمسیون حقوق بشر مورد توجه قرار گرفته بود. مسئولان و مدیر اجرایی این مرکز در مورد خشونت علیه زنان و بیماری ایدز صحبت کردند. این مرکز بیانیه مشترکی را با سازمان عفو بین‌الملل، در مورد خشونت علیه زنان منتشر کرد. بعلاوه موضوع «چگونگی تأثیر جنسیت در جلوگیری از متشکل شدن زنان» در نشستی بررسی و راهکارهای جدیدی ارائه شد.

مدیر اجرایی مرکز در مورد نشست‌های دیگر این مرکز در خصوص خشونت علیه زنان به هنگام وقوع جنگ‌ها، عدالت، جبران حقوق ازدست‌رفته زنان و توانمند کردن آنان و مسائل انعکاس یافته در اجلاس پکن + ۱۰، گزارشی ارائه داد و خاطرنشان کرد، در آینده شاهد تلاش بیشتری برای پیشبرد مسائل زنان و مبارزه با تبعیض جنسیتی خواهیم بود.

منبع:

http://www.cwgl. Rutgers.edu/globalcenter/policy/chr05.htm